Radość muzykowania

W jaki sposób zindywidualizować naukę gry na instrumencie dla ucznia z trudnościami w uczeniu się? Jak grać ulubione melodie, nie znając tajników zapisu nutowego? Odpowiedzią jest metoda opracowana przez polskiego pedagoga.

Flet prosty jest zdecydowanie najbardziej znanym instrumentem wykorzystywanym w edukacji wczesnoszkolnej i jednym z najprostszych instrumentów dętych z grupy drewnianych. Wywodzi się od ludowej fujarki i do XVIII wieku. Wykorzystywany był zarówno do gry solowej, jak i zespołowej. Obecnie jest bardzo popularny wśród amatorów i nauczycieli muzyki.

Flet prosty występuje w odmianie renesansowej i barokowej oraz w pięciu standardowych wielkościach. Odmiana renesansowa posiada siedem dziurek w części wierzchniej i jedną pod spodem instrumentu. W odmianie barokowej dwa ostatnie otwory są podwójne. Flety wykonane z drewna charakteryzują się ładnym, ciepłym brzmieniem, wymagają jednak wielu zabiegów konserwacyjnych. W edukacji popularniejsze są instrumenty wykonane z tworzywa sztucznego, które nie pozwalają uzyskać tak doskonałej barwy dźwięku.

Flet prosty zbudowany jest z dwóch części – piszczałki i chwytni. Gra na nim polega na dęciu w ustnik przy jednoczesnym otwieraniu i zamykaniu palcami otworów. Najczęściej dostrojony jest do dźwięku C lub F. Odpowiedni układ zamkniętych otworów odpowiada konkretnym dźwiękom w zapisie nutowym, jednakże osoby ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się mogą mieć problem z opanowaniem umiejętności odczytywania nut. Pomocnym w indywidualizacji pracy z uczniem może okazać się system słuchowo-cyfrowy stworzony przez polskiego pedagoga mieszkającego w Szwecji.

 

Z pasji do muzyki

Adam Zimny jest pedagogiem, aktywnym nauczycielem i multiinstrumentalistą, a także twórcą pomocy dydaktycznych oraz podręczników. Ukończył studia w zakresie pedagogiki i instrumentalistyki  w Wyższej Szkole Muzycznej w Malmö. W mieście tym otworzył również księgarnię muzyczną Noten, gdzie w latach 90., dzięki licznym kontaktom z klientami, zrodził się projekt metody a.d.a.m® – efekt wieloletniej pracy i rezultat muzycznej pasji.

 


Flet prosty zbudowany jest z dwóch części – piszczałki i chwytni. Wykonany z drewna charakteryzuje się ładnym, ciepłym brzmieniem, wymagają jednak wielu zabiegów konserwacyjnych.

 

 

System słuchowo-cyfrowy adresowany jest zarówno do dzieci, jak i dorosłych rozpoczynających przygodę z instrumentem. Nuty są pewnego rodzaju symbolicznym językiem. Za ich pomocą możemy wyrazić wszystkie cechy dźwięków, rytmiki, melodii, harmonii, dynamiki oraz artykulacji. Dla wielu dzieci zapis nutowy, który jest ściśle skorelowany z matematyką, bywa skomplikowany i trudny do przyswojenia, co z kolei często powoduje zniechęcenie do nauki gry na instrumencie. Adams Digitala Auditiva to metoda, która przybliża młodemu muzykowi zapis nutowy, jednocześnie podając mu alternatywę w postaci specjalnego kodu – cyfrowych tabulatur ukrytych w główkach nut. Tabulatury nie są skomplikowane, a metoda nie wprowadza fachowej terminologii z zakresu teorii muzyki. Dzieci korzystające z metody a.d.a.m® grają w zespołach, improwizują i czerpią wiele radości z gry na ulubionym instrumencie.

 

Alternatywa dla nut

Zapis nutowy, zaopatrzony w cyfrową tabulaturę, został skonstruowany dla fletu prostego, ale jest dostępny również dla innych instrumentów. Zasada jego odczytu jest bardzo prosta – cyfra umieszczona na główce nuty pokazuje grającemu, ile dziurek, licząc od ustnika, należy zakryć, aby wydobyć dźwięk przez nią reprezentowany. Uściślając, system słuchowo-cyfrowy podaje chwyty, czyli schematy ułożenia palców na danym instrumencie, będące sposobami na pozyskanie dźwięków zapisanych przy pomocy nut. Integracja nut z tabulaturą znacząco przyspiesza proces przyswajania samego zapisu nutowego. System ten ułatwia dziecku wkroczenie do krainy uporządkowanych dźwięków i wyrównuje jego szanse w przypadku braku uzdolnień matematycznych, korzystnych dla nauki czytania nut.

Na oficjalnej stronie internetowej metody a.d.a.m® możemy znaleźć również tabulatury niepołączone z zapisem nutowym. Jeśli tabulatura podaje chwyt zapisany cyfrą 3, to należy zamknąć wszystkie otwory od 0 do 3. Zapis „7-5” („siedem bez piątki”) – oznacza, że trzeba zamknąć otwory od 0 do 7 i jednocześnie otworzyć piąty. Cyfra umieszczona w indeksie górnym nakazuje minimalne uchylenie tego, który jest przez nią określony.

 

Muzyczne emocje

Według Adama Zimnego każdy z nas posiada setki ulubionych melodii, które wywołują wspomnienia i emocje, a podstawowym celem metody jest wydobycie dźwięków ukrytych w sferze marzeń. Zdolność do słuchania, uczenia się i tworzenia daje człowiekowi możliwość przeobrażenia własnych uczuć w muzykę i odtworzenia jej na dowolnym instrumencie. Dla dziecka grającego ukochaną piosenkę najważniejsza jest radość, którą czerpie ze swojej aktywności. Dlatego właśnie rolą pedagoga jest stymulowanie przede wszystkim umiejętności grania znanych i lubianych przez dziecko melodii. Rozwiązania wykorzystane w metodzie a.d.a.m® są proste i nie zniechęcają dziecka do nauki gry na instrumencie, co ma decydujący wpływ na sukces systemu słuchowo-cyfrowego. Więcej informacji: www.adam2-1.com

 

Rolą pedagoga jest stymulowanie umiejętności grania znanych i lubianych przez dziecko melodii. Rozwiązania wykorzystane w metodzie a.d.a.m® są proste i skuteczne w nauce gry na instrumencie.

 

Kinga Koszewska
nauczycielka w Przedszkolu nr 148 „Mali Europejczycy” w Poznaniu,
doradczyni metodyczna ds. wychowania przedszkolnego w ODN w Poznaniu;
miłośniczka instrumentów dętych