Dokumentowanie i monitorowanie działań doradczych w szkole

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego to dokument, który powinien pojawić się w każdej szkole. Jest podstawą działań doradczych, służy wskazaniu korelacji między nimi a procesami dydaktyczno-wychowawczymi.

W każdej placówce powinna zostać opisana koncepcja realizacji zadań z zakresu doradztwa zawodowego, ujęta w Wewnątrzszkolnym Systemie Doradztwa Zawodowego, który stanowi część statutu danej szkoły. Obowiązek opracowywania programu wynika z rozporządzenia MEN z 12 lutego 2019 r. W sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U.2019 r.: poz. 325) i dotyczy opracowywania programu realizacji doradztwa zawodowego, uwzględniającego WSDZ. Ustawodawca nakłada go na całą kadrę pedagogiczną, co wymaga dobrej organizacji pracy. Proponowana struktura dokumentu, która znajduje odzwierciedlenie w programie z doradztwa zawodowego, powinna usprawnić realizację przyjętych założeń.

Najważniejszymi jej elementami są informacje o:

  • głównym celu realizacji orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego;
  •  podejmowanych działaniach ze wskazaniem głównych adresatów;
  • sposobach realizacji tychże działań;
  • realizatorach działań;
  • zasobach materialnych przydatnych w realizacji założeń;
  • potencjalnych sojusznikach – sieci współpracy;
  • planie realizacji działań w danym roku szkolnym;
  • monitoringu i ewaluacji zewnętrznej WSDZ.

 

Etapy pracy nad WSDZ

 

1. Powołanie zespołu

Zakres działań, do realizacji których zobowiązane są szkoły, jest duży. Dlatego warto powołać kilkuosobowy zespół, w skład którego wchodzić będą nie tylko przedstawiciele kierownictwa szkoły, ale również wychowawcy, nauczyciele przedmiotów, szkolny pedagog czy też bibliotekarz. Ważne jest, by wszyscy czuli się współodpowiedzialni za realizację przyjętych założeń. Stały zespół będzie tworzył, monitorował, ewaluował realizowane działania, wspierał innych pracowników szkoły, diagnozował potrzeby wszystkich zainteresowanych: rodziców, uczniów, nauczycieli.

  
Warto powołać
kilkuosobowy zespół
ds. WSDZ,
który będzie monitorował
i ewaluował działania,
a także diagnozował potrzeby rodziców, uczniów, nauczycieli.

  2. Diagnoza potrzeb

Najczęściej zakłada się, że diagnozie poddaje się tylko uczniów, rozpoznając ich zainteresowania i uzdolnienia. Z perspektywy szkoły im większe  rozpoznanie, tym większe szanse na to, że WSDZ będzie adekwatny do potrzeb uczniów i możliwy do zrealizowania. Diagnoza powinna również dotyczyć zasobów ludzkich (nauczycieli i pracowników szkoły), otoczenia społecznego (pracodawców, uczelni wyższych, innych sojuszników) i materialnych zasobów szkoły (czasopisma, publikacje, filmy). Przykładowymi źródłami informacji mogą być: dokumenty szkolne, kwestionariusze, ankiety, checklisty, wywiady (rada pedagogiczna i uczniowska, rodzice, lokalny pracodawca, absolwenci szkoły), analiza publikacji, reportaże, dyskusje grupowe.

 

3. Opracowywanie planu

Działania z zakresu doradztwa zawodowego należy uporządkować zgodnie z wytycznymi opisanymi w rozporządzeniu w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach oświatowych. Działania obejmują pięć obszarów:

  • systematyczne diagnozowanie potrzeb edukacyjnych i zawodowych poszczególnych uczniów oraz pomoc w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej;
  • gromadzenie, aktualizacje i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych właściwych dla danego poziomu kształcenia;
  • prowadzenie zajęć przygotowujących uczniów do świadomego planowania kariery i podjęcia roli zawodowej;
  • koordynowanie działalności informacyjno-doradczej prowadzonej przez szkołę, placówkę;
  • współpracę z innymi nauczycielami w tworzeniu i zapewnieniu ciągłości działań w zakresie doradztwa edukacyjno-zawodowego.

Opis działań warto uzupełnić informacjami o tym: kto, gdzie i w jaki sposób będzie je realizować.

 

Adresatami działań z zakresu doradztwa zawodowego są uczniowie, rodzice i nauczyciele, dlatego ważne jest promowanie WSDZ wśród tych grup.

 4. Monitoring i ewaluacja

Osobą, która bezpośrednio odpowiada za monitoring realizacji WSDZ, jest doradca zawodowy lub nauczyciel wyznaczony przez dyrektora szkoły. Harmonogram oraz obszary prowadzenia monitoringu ustala dyrektor po konsultacji z doradcą zawodowym. Ewaluacja przeprowadzana jest co roku lub po całym cyklu kształcenia w zależności od potrzeb szkoły i służy doskonaleniu systemu.

Adresatami działań z zakresu doradztwa zawodowego są uczniowie, rodzice i nauczyciele, dlatego ważne jest promowanie WSDZ wśród tych grup. Program działań można omawiać podczas lekcji wychowawczych, zebrań rodziców, ale również udostępniać w Internecie na stronie WWW szkoły, w e-dzienniku, w gablocie informacyjnej. Opracowany dokument to nie tylko wywiązanie się z obowiązku nałożonego na szkołę, ale również odejście od traktowania doradztwa zawodowego jako oferty przypadkowej.

 

Dorota Mursztyn-Gorgoń
nauczycielka konsultantka w ODN w Poznaniu, doradca zawodowy

 

Bibliografia

Katarzyna Druczak, Czy w szkole potrzebny jest WSDZ, [w:] „Nowoczesne Doradztwo Zawodowe w Szkole Podstawowej” 2020/5, s. 1.

Małgorzata Rosalska, Warsztat diagnostyczny doradcy zawodowego, Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej, Warszawa 2012.

Praca zbiorowa, ABC Poradnictwa zawodowego w szkole, KOWEZiU, Warszawa 2002.