Uczyć lepiej nr 3 2022/2023

Wstępniak

Szanowni Państwo!

Bzy już przekwitły, kasztanowce jeszcze w pełnym kwitnieniu, wiosna w przyrodzie, a w szkołach intensywna praca i podsumowania. Kończą się egzaminy, uczniowie planują swoją przyszłość edukacyjną, a nauczyciele zmierzają do kończących ten rok refleksji. Jaki on był? Wszyscy zadajemy sobie to pytanie. Nie inaczej jest w Ośrodku Doskonalenia Nauczycieli w Poznaniu. Jesteśmy w fazie przygotowań nowej oferty edukacyjnej. Pracę tę zaczynamy zawsze od autorefleksji.

dziewczyna

Przerwa do myślenia

Zdarza się, że zapominamy informacje, które dopiero co przyswoiliśmy. Wiąże się to między innymi z tym, że wiedza najpierw przechowywana jest w pamięci długoterminowej w formie dynamicznej, dopiero później zostaje utrwalona.

Zacznijmy od… przerwy

Efektywność uczenia się zależy od wielu czynników.  Warto w codziennej praktyce stosować kilka prostych zasad, aby proces ten następował sprawniej.  Na pewno służy temu chociażby dzielenie dużych partii materiału na mniejsze części i robienie przerw. I nie chodzi bynajmniej o przerwy wynikające z zakończenia lekcji po 45 minutach, ale już w jej trakcie.

dzieci na dywanie

W świecie kamishibai

Świat się zmienia. Wszyscy gdzieś pędzą, spieszą się, nie mają czasu na refleksję i chwilę zadumy. O ile dorośli zwykle sami decydują o takim trybie życia, o tyle dzieci stają się ich mimowolnymi naśladowcami.

Zatrzymaj świat

Już od pierwszych dni życia dzieci bombardowane są szybko zmieniającymi się obrazami, kolorowymi bilbordami czy agresywnymi reklamami. Ich układ nerwowy odbiera bodźce, za którymi nie nadąża. Istnieją jednak takie obrazy, dzięki którym możemy się zatrzymać, pomyśleć, wiele zrozumieć, a także uruchomić wyobraźnię. Ta sztuka – to kamishibai.

learning

Niezbędnik nauczyciela: 6 dodatków do przeglądarek

Nauczyciel wykorzystuje w swojej pracy dydaktycznej wiele różnych narzędzi, także wirtualnych. Jednym z nich są rozszerzenia do przeglądarki, nazywane też wtyczkami czy dodatkami, których zadaniem jest ulepszenie i przyspieszenie działań użytkownika.

Bez względu na to, z jaką przeglądarką postanowimy pracować, możemy doinstalować do niej różnego rodzaju wtyczki, czyli dodatki. Niestety, nie wszystkie dodatki są kompatybilne z każdą przeglądarką. Dlatego przedstawię kilka ciekawych wtyczek współpracujących z popularną Mozillą Firefox.

edukacja włączająca

Edukacja włączająca - wyrównywanie szans w dostępie do edukacji

Pedagogika specjalna, obiekt szczególnego zainteresowania w roku 2022/2023, jest jednym z działów pedagogiki i koncentruje się na człowieku, który z uwagi na ograniczenia, niesprawności czy niepełnosprawności wymaga profesjonalnego wsparcia w odkrywaniu własnego potencjału, pokonywaniu różnorodnych trudności w rozwoju, edukacji i funkcjonowaniu społecznym.

Współczesne zainteresowanie i sięganie do teoretycznego i metodycznego dorobku pedagogiki specjalnej wynika z nowej humanizacji życia społecznego i nowego podejścia do edukacji osób z niepełnosprawnościami. Realizacja idei integracji w Polsce ma bogate, ponad 30-letnie doświadczenie, stąd obecność uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych, uczniów z niepełnosprawnościami, staje się coraz powszechniejsza w placówkach ogólnodostępnych. 

serce z klocków

Diagnoza, dokumentacja i empatia...

Czym są specjalne potrzeby edukacyjne? Są to potrzeby uczniów, którzy mają trudności w nauce, ale też uczniów wybitnie zdolnych – każdy z nich powinien otrzymać wsparcie. Dlatego też wiedza nauczyciela, jak pomóc uczniowi, by sprostał wymaganiom, jest bardzo ważna.

Pragnę podzielić się moim doświadczeniem i przekazać najważniejsze informacje na temat pracy z dzieckiem o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Jestem nauczycielem edukacji i wspomagania osób ze spektrum autyzmu, w tym z zespołem Aspergera, oligofrenopedagogiem, pracowałam jako nauczyciel wspomagający w szkole podstawowej, gimnazjum i w liceum oraz pełniłam funkcję wychowawcy.

kolorowe zdjęcie

 Fotografia w edukacji. Propozycje zajęć dydaktycznych

Kiedy fotografuję, to otwartym okiem patrzę na świat, a zamkniętym spoglądam w głąb siebie.

Henri Cartier-Bresson

Stwierdzenie, że fotografia zatrzymuje czas to uproszczenie. Fotografia jest językiem wizualnym, który wspiera samopoznanie i komunikację, działania fotograficzne stanowią świetny punkt wyjścia do refleksji, obserwacji społecznej i dialogu.

diagnozowanie dziecka

Kilka słów o diagnozie z punktu widzenia praktyka

Diagnoza, trafna i rzetelna, jest podstawą do podjęcia działań naprawczych, terapeutycznych. Kluczowe wydaje się ustalenie przyczyny niepowodzeń edukacyjnych dzieci czy też ich deficytów i zaburzeń rozwojowych, po to, aby móc dobrać właściwą terapię.

Składniki diagnozy

Aby diagnoza była pełna, powinna ona być poparta obserwacją dziecka. Warto przyjrzeć się jego zachowaniom w różnych sytuacjach, zarówno tym oficjalnym i zadaniowym, jak i tym w czasie wolnym, podczas przerw lub zabaw swobodnych w przypadku małych dzieci. Wielu cennych informacji dostarczy nam też rodzic i tutaj możliwe są różne formy pozyskania informacji, może to być wywiad z opiekunami dotyczący funkcjonowania dziecka lub ankieta, w której rodzic będzie odpowiadał na otwarte lub zamknięte pytania. Trzecim elementem, który powinien się składać na diagnozę, jest analiza dokumentacji, jeżeli już jakąś dziecko posiada,  może to być dokumentacja medyczna czy też opinia lub orzeczenie z poradni psychologiczno-pedagogicznej. Ostatnim elementem jest współpraca pomiędzy specjalistami pracującymi z dzieckiem.

Małe ciało, wielka sprawa, czyli logopedyczna zabawa!

Mowa jest podstawowym sposobem porozumiewania się oraz fundamentem kontaktów społecznych. Dzięki znajomości odpowiedniego kodu oraz w wyniku oddziaływania czynników natury biologicznej i społecznej rozwijamy tę umiejętność, kształtując też naszą osobowość czy umiejętność wchodzenia w relacje.

Rozwój mowy

Zarówno proces odbioru, jak i nadawania mowy uwarunkowany jest prawidłową pracą mózgu, sprawnym działaniem narządu artykulacyjnego oraz dobrym słuchem, pomocny jest także wzrok (lecz nie jest on konieczny). Prawidłowy rozwój mowy ma wpływ nie tylko na komunikację, ale także na rozwój społeczny dziecka. Dziecko od narodzin stara się sygnalizować swoje potrzeby dźwiękiem, który później zamienia się w słowa. Dzieci z wadami wymowy, zaburzonym torem oddechowym czy z opóźnionym rozwojem mowy często nie potrafią wyrażać swoich potrzeb w sposób zrozumiały dla otoczenia, co może prowadzić do frustracji i niechęci do nawiązywania kontaktów społecznych.

Metoda projektów badawczych w edukacji przedszkolnej

Metoda projektów jest kreatywnym sposobem wspierania rozwoju i uczenia się małych dzieci. Doskonale wpisuje się w nurt edukacji aktywnej, uwzględniającej podmiotowość dziecka, bo to ono jest tu konstruktorem własnej wiedzy.

Korzyści

Prekursorką tej metody w pracy z dziećmi przedszkolnymi była profesor Lilian Katz, która w swojej książce Mali Badacze podkreśla, że dzieci to „badacze świata”, że najlepiej przyswajają wiedzę, gdy są zaangażowane i gdy temat je ciekawi.

Sytuacja szkolna i zawodowa w opinii uczniów z tzw. „podwójnego rocznika”

 

Ludzie często stają się kimś, kim wierzą, że są. Jeżeli sądzę, że nie potrafię czegoś zrobić, przestaję być do tego zdolny. Gdy jednak wierzę, że potrafię, nabywam umiejętności, nawet gdybym początkowo ich nie miał.

Mahatma Gandhi

Uczyć lepiej nr 2 2022/2023

Wstępniak

Szanowni Państwo!

Parafrazując słowa księdza Benedykta Chmielowskiego, powiedzieć można, że szkoła, jaka jest – każdy widzi.  I natychmiast dodać, że każdy widzi ją trochę inaczej. Coraz trudniej wskazać główny trend, powstały określone szkoły, grupy, czy wręcz „bańki”, w których w odmiennych miejscach stawia się akcenty. Z jednej strony wciąż słychać głosy: „tylko ocenianie kształtujące"! Dla innych kluczowe jest  zwiększenie indywidualizacji i porzucenie systemu klasowo-lekcyjnego. Są też tacy, dla których najważniejsza staje się dyskusja na temat zasadności egzaminów w obecnej formule, kanonu lektur czy zwiększenia roli nowych mediów.