Sięgaj po legalne źródła informacji i kultury
Internet jest prawdziwą kopalnią pomysłów dla nauczycieli, którzy nie chcą w swojej pracy opierać się wyłącznie na podręcznikach czy przewodnikach metodycznych.
W niniejszym artykule wskażę i opiszę kilka miejsc, które z pewnością pomogą w przygotowaniu ciekawych zajęć dla różnych grup wiekowych. Ważne, że opisywane źródła zawierają materiały darmowe oraz informacje o prawach autorskich.
Ninateka.pl
To projekt, który można porównać do popularnego obecnie Netflixa, z tą różnicą, że jest bezpłatny i nie wymaga zakładania konta. Na stronie Ninateka.pl znajduje się, jak czytamy w opisie serwisu, ponad 7000 darmowych plików audio i wideo. Znajdziemy tam: filmy dokumentalne i fabularne, reportaże, różnorodne animacje, spektakle teatralne, koncerty, opery, dokumenty czy audycje radiowe. Co ważne, każdy z materiałów jest szczegółowo opisany (podanie są informacje o autorach i istotne dane techniczne). Potrzebnych materiałów możemy szukać, podając konkretny tytuł lub interesujący nas gatunek. Dla najmłodszych znajdziemy na przykład Nowe przygody Misia Uszatka[1], a dla starszych odrestaurowany Potop Redivius[2] czy Proces Kafki w formie słuchowiska przygotowanego przez Teatr Polskiego Radia[3]. Na zachętę dodam, że w odbiorze nie będą nam przeszkadzały reklamy. Ninateka.pl jest projektem stworzonym przy dofinansowaniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Polona.pl
Kolejnym miejscem, w którym możemy spędzić wiele czasu, przeglądając fantastyczne materiały przydatne w edukacji, jest ogromna cyfrowa biblioteka, administrowana przez Bibliotekę Narodową. Jak czytamy na stronie, zasoby Polony codziennie poszerzają się nawet o 2000 obiektów[4]. Wśród nich znajdziemy różnorodne książki (historyczne, kucharskie, poradniki, naukowe), kroniki, rękopisy, mapy, nuty, fotografie, pocztówki, afisze, ryciny, rysunki czy ulotki. Przykładowe dostępne materiały: Jana Długosza Roczniki, czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego. Ks. 1, ks. 2, do 1038[5], Chowanna czyli System pedagogiki narodowej, jako umiejętności wychowania, nauki i oświaty, słowem wykształcenia naszej młodzieży[6] czy O żołnierzu tułaczu. Bajka dla dzieci wierszem Edwarda Słońskiego[7].
Polona.pl to doskonałe miejsce do szukania inspiracji na lekcje historii, języka polskiego, a także matematyki czy geografii. Osobiście zdarza mi się korzystać z jej zasobów również w czasie pracy ze studentami pedagogiki. Co ważne, wiele materiałów można pobrać między innymi w formatach jpg (wybrane strony) i pdf (cały dokument). Rozpoznamy je po znaku domeny publicznej, który informuje nas o zakresie wykorzystania, rozpowszechniania i modyfikacji, także w celach komercyjnych, bez konieczności uzyskania zgody autora.
Szukaj w Archiwach
To internetowy zbiór opisów oraz skanów materiałów archiwalnych, które znajdują się w archiwach różnorodnych instytucji. Serwis istnieje od 2009 roku. Administruje nim Narodowe Archiwum Cyfrowe. Znajdziemy tu dane pochodzące ze Zintegrowanego Systemu Informacji Archiwalnej (ZoSIA) − gromadzą archiwa państwowe i inne instytucje) oraz z bazy Program Rejestracji Akt Metrykalnych i Stanu Cywilnego” (PRADZIAD). Z serwisem współpracują między innymi Archiwa Państwowe z Częstochowy, Gorzowa Wielkopolskiego, Kielc, Katowic, Warszawy, Zamościa czy Wrocławia. Swoje materiały udostępniają także Archiwum Nauki Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności, Centralne Archiwum Polonii Amerykańskiej w Orchard Lake, Polski Instytut Badawczy i Muzeum w Budapeszcie czy Archiwum Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich[8].
Wyszukiwanie pożądanych materiałów jest bardzo intuicyjne. By znaleźć interesujące nas treści, możemy skorzystać z ogólnej wyszukiwarki, znajdującej się w centralnej części strony głównej (patrz: Il. 2). Pod nią zaznaczamy, czy interesują nas wyłącznie zdjęcia i skany. Jeśli chcielibyśmy znaleźć materiały z konkretnych archiwów, klikamy na niebieski przycisk „Wybierz archiwum”, zawężając w ten sposób nasze wyszukiwanie. Uzyskane wyniki można również przefiltrować przez menu znajdujące się po lewej stronie – dzięki niemu możemy wybrać materiały z konkretnego okresu, konkretnego archiwum lub o konkretnych prawach autorskich.
W zbiorach serwisu znajdziemy między innymi bardziej i mniej oficjalne zdjęcia Józefa Piłsudskiego (na jednym z nich Marszałek układa pasjans[9]) czy telegram z Wiednia do redakcji „Kuriera Warszawskiego” (Warschcourir), z wiadomością, że Maria Curie-Skłodowska zniknęła z profesorem fizyki, Paulem Langevinem[10].
|
Inne inspirujące źródła Dla osób uczących się muzyki lub takich, które chciałyby utrwalić swoje wiadomości na temat teorii muzyki czy zagrać na wirtualnych instrumentach, przydatną stroną może okazać się Musicca.com/pl[11]. Znaleźć tam można między innymi ćwiczenia z nut, gam, interwałów. Jak podano w opisie strony, w każdym miesiącu korzysta z niej kilka milionów osób na całym świecie. Strona została założona w 2019 roku przez Lasse Grubbe’go, magistra sztuki w dziedzinie muzykologii. Serdecznie polecam także blog Otwartezasoby.pl[12], którego autorem jest Kamil Śliwowski. Znajdziemy tam wiele odnośników do internetowych zbiorów darmowych ilustracji, grafik, nagrań wideo, nut, książek, czasopism, wirtualnych muzeów czy galerii. Baza legalnych źródeł, z których można czerpać inspirację do planowania zajęć z różnymi grupami dostępna jest również na stronie internetowej Fundacji Legalna Kultura. Zbiór podzielono na osiem kategorii, co znacznie ułatwia przeszukiwanie. Kategorie te to: film, muzyka, książki, muzea i galerie, fotografia, archiwa, biblioteki, teatry[13]. Uprzedzam jednak, że poszukiwanie ciekawych materiałów przydatnych do pracy może okazać się czynnością bardzo czasochłonną, bo inspirujących treści jest naprawdę wiele. Można o nich mówić, dzieląc je na przedmioty, grupy wiekowe czy rodzaj materiałów. Odkrywanie ich jest prawdziwą przyjemnością. |
 |
 |
dr Anna Michniuk
|
[1] https://ninateka.pl/vod/dla-dzieci/nowe-przygody-misia-uszatka/, dostęp: 5.01.2022.
[2] https://ninateka.pl/vod/fabula/potop-redivivus-jerzy-hoffman/, dostęp: 5.01.2022.
[3] https://ninateka.pl/vod/teatr/proces-franz-kafka/, dostęp: 5.01.2022.
[4] https://polona.pl/page/o-polonie/, dostęp: 5.01.2022
[5] https://polona.pl/item/jana-dlugosza-roczniki-czyli-kroniki-slawnego-krolestwa-polskiego-ks-1-ks-2-do-1038,Mzg0Mjc5MTU/6/#info, dostęp: 5.01.2022.
[6] https://polona.pl/item/jana-dlugosza-roczniki-czyli-kroniki-slawnego-krolestwa-polskiego-ks-1-ks-2-do-1038,Mzg0Mjc5MTU/6/#info, dostęp: 5.01.2022.
[7] https://polona.pl/item/o-zolnierzu-tulaczu-bajka-dla-dzieci-wierszem-warszawa-1920,OTMyNzMxODE/5/#info:metadata, dostęp: 5.01.2022.
[8] Szczegółowa lista archiwów i instytucji, które udostępniają swoje materiały dla serwisu Szukaj w Archiwach, znajduje się tutaj: https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/o-serwisie, dostęp: 5.01.2022.
[9] https://polona.pl/item/o-zolnierzu-tulaczu-bajka-dla-dzieci-wierszem-warszawa-1920,OTMyNzMxODE/5/#info:metadata, dostęp: 5.01.2022.
[10] https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/skan/-/skan/5ee9f5905c31ba6cd2a80f16244686ffe510f638ec7d1eb20cf14ed32510addb, dostęp: 5.01.2022.
[11]https://www.musicca.com/pl/firma, dostęp: 15.01.2022.
[12] https://otwartezasoby.pl/, dostęp: 5.01.2022.
[13] Bezpośredni link do bazy legalnych źródeł polecanych przez Fundację Legalna Kultura: https://www.legalnakultura.pl/pl/legalne-zrodla, dostęp: 5.01.2022.
