Jak uczyć języka polskiego jako obcego w edukacji wczesnoszkolnej? Baza pomocy i doświadczeń
Integracja grupy, stworzenie przyjaznej atmosfery, skuteczne nauczanie języka polskiego – to cele, które stawia sobie nauczyciel, gdy uczeń cudzoziemski rozpoczyna naukę w klasie pierwszej szkoły podstawowej.
Od czego zacząć?
Moja praca jako nauczyciela języka polskiego jako obcego rozpoczęła się od odpowiednich szkoleń i poszukiwań najlepszych materiałów do pracy z uczniem. Rynek proponuje dość dużą bazę pomocy dydaktycznych, ale zdecydowałam się na nauczanie języka polskiego jako obcego według własnej ścieżki, dostosowanej do potrzeb i możliwości moich uczniów. Dążyłam do integracji grupy i stworzenia przyjaznej atmosfery w klasie. Chciałam, aby uczeń cudzoziemski poczuł się bezpieczny w nowym otoczeniu, a także aby się rozwijał.
Siła obrazu i dźwięku
Na początku skupiałam się na komunikacji, słuchaniu i mówieniu w oparciu o materiał obrazkowy, wykorzystując głównie metodę zabawową. Środkami, które wspomagały i urozmaicały tok lekcji okazały się przedmioty codziennego użytku, ale również zabawki, karty obrazkowe i gry. Jeśli chodzi o te ostatnie, to korzystałam najczęściej z następujących tytułów:
- Bystre oczko – to gra planszowa zawierająca ponad 200 obrazków dających wiele możliwości zabaw słownych;
- Story cubes – kostki opowieści, które pomagają w nauce pojedynczych słówek, a następnie przydają się do tworzenia coraz dłuższych wypowiedzi,
- Opowiem ci, mamo - gra edukacyjna z kartami wspierająca ucznia w budowaniu dłuższych wypowiedzi.
 |
Dobrym pomysłem, żeby wprowadzić kilka obszarów słownictwa, takich jak na przykład: kolory, części ciała, cechy czy przeciwieństwa, jest wykorzystanie ulubionej zabawki ucznia. Wielką popularnością wśród najmłodszych cieszą się piosenki z repertuaru dziecięcego oraz bajki. Bajka edukacyjna Świat małego Ludwika jest bardzo pomocna przy wprowadzaniu nowego słownictwa i utrwalaniu poznanego, podobnie jak animowany obraz rodzimej produkcji pt.: Rodzina Treflików. Przy doborze bajek należy kierować się tym, aby opowieść była krótka, a jej bohaterowie mówili w wolnym tempie i bardzo wyraźnie.
|
Od litery do wyrazu
Działania na materiale literowym rozpoczynają się stopniowo, podczas lekcji w klasie pierwszej, w miarę poznawania liter przez ucznia Wybrałam tę metodę pracy, ponieważ chciałam dać uczniowi możliwość pełnowartościowego uczestniczenia w procesie wprowadzania liter na równi z innymi dziećmi.
Przy nauczaniu języka polskiego jako obcego warto wykorzystywać również nowoczesne technologie i korzystać z zasobów internetowych. Gotowe pomoce oferują: portal PisuPisu.pl (ćwiczenia słuchowe, czytanie i pisanie, ortografia), Matzoo.pl (figury geometryczne, położenie, godziny, dni tygodnia, miesiące) czy ZPE – Zintegrowana Platforma Edukacyjna z propozycjami scenariuszy zajęć. Możliwość korzystania z gotowych materiałów i – co ważne - tworzenia własnych, dają też aplikacje internetowe, takie jak na przykład: Genial.ly, Wordwall czy LearningApps.
Kiedy zasób słownictwa ucznia jest wystarczający, polecam zabawę w dubbing, czyli podkładanie głosów. Podczas zajęć wykorzystywałam w tym celu np. bajkę Reksio. Po obejrzeniu danego odcinka i omówieniu jego treści każdy uczeń wybierał postać i wcielał się w nią w trakcie kolejnego oglądania.
Podczas lekcji języka polskiego jako obcego wykorzystywałam również podręcznik Język polski bez granic (poziom A1, autorstwo: R. Ciesielska-Musamech, K. Kwiatkowska, M. Maćkowicz). Rynek wydawniczy oferuje bardzo dużo kart pracy czy podręczników, ale ten według mnie- wydaje się najlepszy pod względem proponowanych treści i szaty graficznej.
To, co najważniejsze
|
Miniony rok szkolny postawił przed nauczycielami wiele wyzwań, ale największe z nich pojawiło się wraz z wybuchem wojny w Ukrainie i napływem dzieci – uchodźców. W moich lekcjach języka polskiego jako obcego uczestniczyło kilkunastu uczniów zróżnicowanych wiekowo, którzy nigdy nie mieli styczności z językiem polskim. Traumatyczne doświadczenia tych dzieci wymagały od nauczyciela przede wszystkim zadbania o ich dobrostan psychiczny oraz poczucie bezpieczeństwa. Udało się to między innymi poprzez stworzenie okazji do swobodnej rozmowy i zabawy między uczniami, także w ich ojczystym języku. W nauczaniu języka polskiego jako obcego ważne jest, by aktywizować ucznia, motywować do pokonywania wstydu i strachu przed mówieniem, stwarzać różnorodne sytuacje edukacyjne np.: zainscenizować wyjście do sklepu na zakupy, poprosić o przyniesienie klucza do sali czy wypożyczenie sprzętu multimedialnego z sekretariatu. Nauka języka obcego nie zawsze bywa łatwa, nawet dla dorosłych. W związku z tym, najważniejszym zadaniem nauczyciela języka polskiego jako obcego jest stworzenie klimatu sprzyjającego mimowolnemu, swobodnemu uczeniu się. |
 Przy nauczaniu języka polskiego jako obcego warto wykorzystywać również nowoczesne technologie i korzystać z zasobów internetowych. |
 |
Agata Badyna |
