Międzykulturowe spotkania online
Szkoła Podstawowa nr 1 im. Karola Marcinkowskiego w Murowanej Goślinie dzięki narzędziom IT i aplikacjom internetowym przy wsparciu Ambasady USA realizowała polsko-amerykański projekt Multiculturalism with the Click of a Mouse.
W edukacji międzykulturowej chodzi o otwarcie się na inność kulturową, wzajemną współpracę, wspieranie się, uczenie się od siebie i o sobie oraz szukanie porozumienia. Jak zauważa Jerzy Nikitorowicz: „wielokulturowość jest faktem, a międzykulturowość zadaniem i wyzwaniem edukacyjnym”[i]. O skuteczności międzykulturowości przekonują nas m.in.: Wojciech Kalaga, Andrzej Sadkowski czy Anna Szyfer, socjologowie i etnolodzy, którzy wskazują, że owocem uznania dla własnej kultury staje się afirmacja kultur „innych”. Proces ten nie jest jednak spontaniczny, ale strategiczny i zależy w równej mierze od inicjatywy poszczególnych państw (np. obowiązkowa edukacja międzykulturowa), obywateli i obywatelek oraz reprezentujących ich instytucji kultury, szkół i organizacji pozarządowych.
Idea dialogu
Młodzi ludzie z Murowanej Gośliny oraz New Jersey przez dziewięć miesięcy współpracowali ze sobą online w ramach „wirtualnej biblioteki” i spotykali ciekawe „żywe książki” – osoby z różnych kultur, z którymi rozmawiali, śmiali się, ale także dzielili trudne emocje. Nastolatkowie realizowali w praktyce założenia filozofii dialogu, która otwiera przestrzeń dla tolerancji i szacunku do odmienności, daje uczniom i uczennicom wywodzącym się z mniejszości narodowych, etnicznych czy religijnych poczucie uczestnictwa we wspólnocie szkolnej i w społeczeństwie, a także świadomość bycia akceptowanym takim, jakim się jest. Stwarza możliwość wnoszenia własnego punktu widzenia do dyskusji, podnosi poczucie własnej wartości oraz wartości własnej tożsamości kulturowej jako równorzędnej wobec tej dominującej.
Spotkanie z drugim człowiekiem jest jednocześnie spotkaniem z odmiennym od naszego obrazem świata, a tym samym możliwością otwarcia się na to, co inne. Przełożenie tych doświadczeń na edukację polegałoby m.in. na spojrzeniu na nauczycieli i uczniów jako na osoby znajdujące się w tej samej sytuacji poznawczej, tzn. ludzi „uczących się zarazem siebie i świata”[ii].
Spotkanie z INNYM
Młodzi ludzie z Polski oraz USA spotkali m.in. Rebekę z Nowego Jorku, absolwentkę baletu i choreografii, założycielkę stowarzyszenia MindLeaps oraz Bashira, który przez wiele lat z ramienia UNHCR pracował na rzecz uchodźców w Rwandzie. Rebeka i Bashir wzmacniają wrażliwość i uważność dzieci z różnych kontynentów, wykorzystując do tego taniec oraz multimedia.
W trakcie kolejnych łączeń nastolatkowie widzieli się z rabinką Rebeką i kantorką Emily z tej samej synagogi reformowanej oraz Sonią – muzułmanką. Wszystkie kobiety są mieszkankami New Jersey. Opowiedziały one nie tylko o swojej pracy, ale także o ważnych aspektach judaizmu i islamu w kontekście praktykowanego przez siebie dialogu międzykulturowego oraz międzyreligijnego. Wzruszające spotkanie odbyło się z Johnsonem z Rwandy, który jako dziecko był świadkiem ludobójstwa. Wszystkich poruszyła jego opowieść o procesie budowania pojednania i przebaczenia pomiędzy Tutsi i Hutu z wykorzystaniem Porozumienie bez Przemocy (NVC, Nonviolent communication). Młodzi ludzie zadawali pytania oraz komentowali usłyszane wypowiedzi.
W ramach polskiej części projektu widzieli się z przedstawicielkami warszawskiej grupy AUTENTYZM, które mówią o sobie: „Jesteśmy siostrami i znajomymi dorosłych osób ze spektrum autyzmu”. Z Olą i Anią rozmawiali m.in. o integracyjnym oraz partycypacyjnym modelu współpracy z ludźmi, którzy są wyjątkowi ze względu na swoje potrzeby i emocje.
|
Historia Ocalałego W kwietniu uczestnicy i uczestniczki projektu wysłuchali wzruszającej historii Ocalałego z Holokaustu Pinchasa Guttera. W trakcie powstania w getcie warszawskim cała rodzina została deportowana do Obozu Zagłady na Majdanku. Przeżył tylko On. Po wojnie trafił do Wielkiej Brytanii, mieszkał w Brazylii i Południowej Afryce. Ostatecznie osiadł w Toronto, gdzie mieszka do dziś. Jako posłaniec pokoju i nadziei przekazał młodym Polakom/Polkom oraz Amerykankom/Amerykanom wiadomość, że są jak płomień znicza olimpijskiego, który trzeba przekazywać dalej, zwłaszcza tam, gdzie panują jeszcze ciemności nienawiści, rasizmu i ksenofobii. Pinchas znakomicie obsługuje nowoczesne technologie i najbardziej lubi ZOOM-a. To On zainicjował ważny projekt Shoah Foundation i USC Institute for Creative Technologies Dimensions in Testimony. Inicjatywa ma na celu rejestrowanie i utrwalanie Świadectw Ocalałych w postaci hologramów 3D. Jest to pierwszy tak zaawansowany program zastosowany w narracji o Holokauście. |
Młodzi ludzie z Polski oraz USA spotkali m.in. Rebekę z Nowego Jorku, absolwentkę baletu i choreografii, założycielkę stowarzyszenia MindLeaps. |
Siła różnorodności
Kolejnymi „bestsellerami” o polskich korzeniach byli: Judith Wimborne z Canberry oraz Yair Gil z Hajfy. Ich pradziadkowie przed II wojną światową mieszkali w Murowanej Goślinie. Gustaw Magnus (rodzina Judith) wyrabiał kapelusze, a Juliusz Markowicz (rodzina Yaira) aktywnie działał w ochotniczej straży pożarnej i radzie miejskiej. Młodzież rozmawiała z nimi m.in. o różnorodności jako fundamentalnej wartości społeczeństwa obywatelskiego. Yair po raz pierwszy odwiedził Murowaną Goślinę w 2007 roku, natomiast Judith dokładnie dziesięć lat temu. Razem pojawili się w Murowanej Goślinie w 2019 roku podczas projektu Living Bridge - from Past to Present.
 |
Wyjątkowo smaczne hybrydowe spotkanie odbyło się w Pracowni Cukierniczej OVO. Michał Doroszkiewicz – mistrz świata w cukiernictwie – w Poznaniu, w dawnej dzielnicy żydowskiej przy Dominikańskiej 7 stworzył magiczne miejsce – swoją autorską Pracownię, w której powołuje do życia przepiękne i wyjątkowe w swoich świeżych i niebanalnych smakach monodesery. Jego historia – 15-latka z Białegostoku, który kilkanaście lat temu przyjechał do Poznania, by spełnić swoje marzenia – mocno rezonowała jeszcze długo po spotkaniu. Polsko-amerykańskie działanie pokazało, że spotkania online na ważne tematy dotyczące m.in.: różnorodności, tożsamości oraz międzykulturowości i wielokulturowości są jak najbardziej możliwe do zrealizowania w sposób zdalny. Spotkania na ZOOM-ie wzmocniły w młodych ludziach z Murowanej Gośliny oraz New Jersey poczucie przynależności do grupy, solidaryzm oraz wzajemną akceptację. Pomogły przełamać różne uprzedzenia i pokonać lęki wywołane pandemią. Rozwinęły także kompetencje społeczne oraz językowe uczestniczek i uczestników projektu. |
  |
Jakub Niewiński |
[i] J. Nikitorowicz, Projektowanie edukacji międzykulturowej w perspektywie demokracji i integracji europejskiej, [w:} Edukacja międzykulturowa w wymiarze instytucjonalnym, red. Nikitorowicz, M. Sobecki, Białystok 1999, s.25.
[ii] J. Rutkowiak, O dialogu edukacyjnym. Rusztowanie kategorialne, {w:} Pytanie. Dialog. Wychowanie, red. J. Rutkowiak, Warszawa 1992, s.42.
