Inspirująca opowieść, inspirująca lekcja

Centrum Szyfrów Enigma w angażujący sposób opowiada historię złamania szyfru Enigmy, prezentuje też metody utajniania informacji na przestrzeni dziejów. W edukacji stawia na otwarty umysł, współpracę i radość z odkrywania.

Mija rok od otwarcia w Poznaniu Centrum Szyfrów Enigma. Był to czas dynamicznych zmian - z jednej strony typowych dla nowej placówki, z drugiej zupełnie nieoczekiwanych i wymagających. Pandemia Covid-19 i wojna w Ukrainie wymusiły zastosowanie szeregu nowych, praktycznych rozwiązań, a także przyjrzenie się definicji edukacji, którą realizujemy już w nieco innej rzeczywistości. Uznaliśmy wspólnie, że fundamentem nauczania w CS Enigma jest patrzenie w przyszłość. Dziedzictwo czy historia są dla nas „tylko” inspiracją do działania ,,tu i teraz’’, pretekstem do poruszania aktualnych problemów, których rozumienie jest niezbędne do funkcjonowania w intensywnie zmieniającym się świecie.

 

Edukacja pozaformalna

Wyjątkowość edukacji pozaformalnej, w której się specjalizujemy, polega przede wszystkim na swobodzie decyzji dotyczącej przystąpienia do aktywności oraz na wykorzystaniu metod, które zakładają partnerstwo obu stron. Kilkuletnia działalność pozwoliła nam na wybranie najbardziej sprawczych form współdziałania z grupami szkolnymi. Atrakcyjna przestrzeń edukacyjna w naszym rozumieniu jest przestrzenią do swobodnej wymiany myśli, platformą do dyskusji, popełniania bezpiecznych pomyłek i poszukiwania oryginalnych rozwiązań. Jest wspólnym odkrywaniem otaczającego świata, lokalnego dziedzictwa Poznania, inspirujących postaci, niezwykłych wydarzeń, inicjatyw oraz zjawisk.

 
Pandemia Covid-19 i wojna w Ukrainie wymusiły zastosowanie szeregu nowych, praktycznych rozwiązań, a także przyjrzenie się definicji edukacji, którą realizujemy już w nieco innej rzeczywistości.

 

Wachlarz tematów i metod

Ekspozycja Centrum Szyfrów Enigma ma zdecydowanie interdyscyplinarny charakter, dlatego jej potencjał dydaktyczny jest niezwykle rozległy. Poza oczywistymi tematami historycznymi skupionymi w opowieści o wkładzie polskich kryptologów w złamanie szyfru Enigmy, prezentuje wątki związane z historią Poznania oraz Wielkopolski, dziejami kryptologii, wielkimi wynalazcami i ich odkryciami, a także współczesną cywilizacją cyfrową. To doskonałe miejsce do uzupełnienia lekcji historii i matematyki o szerszy kontekst, ale również do doskonalenia umiejętności posługiwania się technologiami informacyjno-komunikacyjnymi. Co wydaje nam się ważne, treści przedstawiane na ekspozycji umożliwiają nie tylko rozwój kompetencji naukowo-technicznych, ale są także opowieścią o ludziach - o ich decyzjach, dylematach czy współpracy.

W Centrum Szyfrów Enigma wykorzystujemy różnorodne nośniki edukacyjne takie jak: audioprzewodniki, interaktywne ekrany, liczne łamigłówki oraz stanowiska umożliwiające samodzielne wykonanie eksperymentów. To jednak nie wszystko, grupy szkolne mogą obejrzeć zrekonstruowane maszyny kryptologiczne albo wejść w przestrzeń urządzoną jak wnętrze okrętu podwodnego z czasów II wojny światowej. Ta wielość form, za pomocą których następuje prezentacja treści, potrafi – jak wynika z naszych obserwacji – całkowicie pochłonąć uczennice i uczniów.

 


W Centrum Szyfrów Enigma wykorzystujemy różnorodne nośniki edukacyjne takie jak: audioprzewodniki, interaktywne ekrany, liczne łamigłówki oraz stanowiska umożliwiające samodzielne wykonanie eksperymentów.
 

Zwiedzanie to przygoda

Grupy szkolne, które odwiedzą Centrum Szyfrów Enigma, mogą wybrać jeden z wielu sposobów poznania ekspozycji dostosowany do każdego poziomu nauczania. Podstawową formą jest zwiedzanie z audioprzewodnikiem, jednak można także skorzystać z nietypowej formuły, która pozwala uczniom z klas IV – VI na poznanie wystawy Centrum Szyfrów Enigma za pomocą specjalnie opracowanej gry. Od października 2022 r. do edukacyjnej oferty placówki została dodana opcja zwiedzania z przewodnikiem, z czego mogą skorzystać uczniowie klas VII i VIII.

Centrum Szyfrów Enigma umożliwia także zrealizowanie lekcji online przy pomocy specjalnie przygotowanych filmów wraz z oprawą dydaktyczną, dedykowanych uczniom na każdym poziome nauczania. Uczniowie oraz nauczyciele, którzy szczególnie zainteresowali się prezentowanymi na ekspozycji treściami, mogą dodatkowo pogłębić swoją wiedzę w Mediatece, gdzie znajdują się zdigitalizowane materiały archiwalne, filmy czy artykuły poświęcone tematom prezentowanym w Centrum Szyfrów Enigma.

 

Daj się wkręcić!

Wszystkie nasze propozycje edukacyjne powstają z myślą o aktywnym uczestnictwie grup szkolnych. Chcemy - mówiąc językiem młodzieży – żeby uczniowie „wkręcili się” w temat. Tylko taka forma edukacji, w naszej ocenie, może stanowić inspirację do samodzielnego zdobywania wiedzy i wyciągania wniosków. Przykładem niech będzie najnowsza gra edukacyjna, która w ofercie znajduje się od października 2022 r. Szyfry do poznania, realizowane w ramach programu Patriotyzm Jutra, pozwalają w atrakcyjnej formie, wykorzystując ideę współzawodnictwa, poznać bohaterów przełomowych wydarzeń historycznych poprzez odkrywanie ich śladów w przestrzeni miejskiej.

 

Grzegorz Wanat
historyk wojskowości, specjalista ds. edukacji w Centrum Szyfrów Enigma w Poznaniu / Poznańskie Centrum Dziedzictwa.