Storyline w praktyce szkolnej

„Metoda opowieści wychowawczej” to jeden ze sposobów aktywizowania uczniów. Poprzez angażowanie ich w odkrywanie i tworzenie historii rozwijamy kreatywność, empatię i ciekawość poznawczą.

Metoda storyline nazywana jest także „metodą szkocką”, ze względu na to, że jej początek łączy się z publikacją Raportu Szkockiego Departamentu Edukacji (1965 r.), który zwracał uwagę na konieczność aktywizowania uczącego się w procesie uczenia się. Podstawowym narzędziem jest opowieść wychowawcza, która pozwala wprowadzać uczniów w świat wartości.

Prześledźmy, jak można pracować tą metodą w sytuacji poprzedzającej pojawienia się w klasie ucznia z doświadczeniem migracji. 

Wokół opowieści

Punktem wyjścia w pracy edukacyjnej jest opowiadanie. Może to być czytanie gotowego tekstu lub ustne przedstawienie zdarzeń. Ważne, żeby nie przedstawiać uczniom od razu całej historii. Dzieli się ją na epizody. Pierwszy epizod powinien zaciekawić tematem, wprowadzić w zagadnienie i pobudzić do refleksji. Środkowy epizod to rozwinięcie historii i opracowanie działań inspirowanych opowiadaniem. Dobrze jest podzielić go na mniejsze moduły, których liczbę uzależnimy od konkretnej sytuacji dydaktycznej i zainteresowań uczniów. Epizod końcowy staje się zwieńczeniem wszystkich działań.

Istotne, aby po każdym przedstawieniu epizodu pojawiły się pytania kluczowe. Służą one ukierunkowaniu dalszej akcji. Powinny mieć charakter pytań otwartych, ukazujących uczniom szeroką perspektywę przedstawionego problemu. Ich funkcją jest też angażowanie emocjonalne, które pobudza do szukania odpowiedzi. Poznawcze zaintrygowanie uczniów staje się dobrym punktem wyjścia do zaproponowania im działań.

Przykład realizacji

I etap pracy (epizod pierwszy) polega na zbudowaniu sytuacji narracyjnej i edukacyjnej.

Wprowadzenie: Klasie doręczony zostaje list od chłopca z Ukrainy, który pisze, że niedługo przeprowadzi się do Polski i będzie chodził do naszej szkoły. Ponieważ boi się zmian, prosi o pomoc i wsparcie. Nauczyciel odczytuje list, z którego uczniowie dowiadują się także, że ich nowy kolega ma na imię Miron, że żal mu opuszczać Kijów, ale tak postanowili jego rodzice.

Pytania kluczowe: Dlaczego ludzie się przeprowadzają? Jakie są dobre i złe strony przeprowadzki? Czego zwykle oczekujemy od nowego otoczenia, nowych znajomych? Jak ja czułbym się na miejscu Mirona? Jak chciałbym zostać przyjęty? Co mogę zaoferować osobie, która się przeprowadziła? Jak nawiązać kontakt z obcokrajowcem?

Aktywności: burza mózgów, dyskusja grupowa, odgrywanie ról, napisanie krótkiego listu, w który zapewnimy chłopca, że czekamy na niego.

II etap pracy (epizod środkowy) – poznajemy ojczyznę Mirona

Moduł I. W podróży

Nauczyciel przekazuje informację, że Miron już wyjechał ze swojego miasta i podróżuje pociągiem. Wiadomo, że zna kilka słów po polsku. Nauczyła go babcia, która w dzieciństwie mieszkała w naszym mieście i opowiadała mu o nim. Dobrze więc byłoby również poznać jego rodzinne strony.

Pytania kluczowe:

Co wiemy o Ukrainie? Gdzie leży? Jak nazywa się jej stolica? Jest większa czy mniejsza od Polski? Jakie jest jej ukształtowanie terenu? Jak przebiega droga z Kijowa do naszego miasta? Co ja zabrałbym w podróż pociągiem? Co robiłbym w czasie tej podróży? Jakie zwroty językowe przydają się w podróży?

Aktywności: praca z mapą, pakowanie plecaka, praca ze słownikiem, drama, album ze zdjęciami z podróży, pomysły na zajęcia umilające podróż.

Moduł II W nowej ojczyźnie

Nauczyciel rozwija historię, mówiąc, że dawne mieszkanie babci Mirona stanie się teraz miejscem zamieszkania dla jego rodziców, którzy martwią się, jak syn da sobie radę w nowym otoczeniu.

Pytania: Jak pomóc Mironowi w nowym otoczeniu? Co ja mógłbym zrobić? Co można zrobić w klasie?

Aktywności: stworzenie słowniczka ukraińsko-polskiego, naszkicowanie drogi dom – szkoła i najbliższej okolicy; odgrywanie ról; zebranie najważniejszych informacji o okolicy; wyznaczenie dyżurów, na których będzie można służyć pomocą nowemu koledze.

III etap pracy (epizod końcowy) – podsumowanie

Zwieńczeniem procesu działań może być zaplanowanie dnia polsko-ukraińskiego. Należałoby to również obudować odpowiednią narracją, która byłaby dalszym ciągiem opowiadania. Uczniowie mogą wypowiedzieć się na temat tego, czego się już nauczyli.

Punktem wyjścia w pracy edukacyjnej jest opowiadanie. Ważne, żeby nie przedstawiać od razu całej historii. Odkrywamy ją stopniowo poprzez kolejne epizody.

Metoda storyline to swoisty rodzaj projektowania. Z jednej strony, podpowiada gotową strukturę pracy, ale z drugiej, zakłada dowolność w wyborze metod aktywizujących.

Walory metody

Metoda storyline to swoisty rodzaj projektowania. Z jednej strony, podpowiada gotową strukturę pracy, ale z drugiej, zakłada dowolność w wyborze metod aktywizujących. Strategia ta pozwala też łączyć edukacyjnie różne dyscypliny wiedzy. Zastosowanie tej metodyki pracy umożliwia nauczycielowi realizację różnorodnych celów. Pozwala też zaspokoić potrzeby uczniów preferujących różne style uczenia się. Aktywizuje ich wielostronnie, rozwijając wyobraźnię i postawę badawczą, wzmacnia samodzielność w zdobywaniu wiedzy. Co ważne – jest atrakcyjna dla uczniów. Dzięki niej można w bezpieczny sposób dotykać trudnych tematów, a także dostarczyć wielu emocji podczas zabawy edukacyjnej.

Małgorzata Hypś-Wolińska nauczycielka konsultantka ds. edukacji wczesnoszkolnej, ODN w Poznaniu